Dental and Medical Problems

Dent Med Probl
Impact Factor (IF 2023) – 2.7
Scopus CiteScore (2023) – 4.0
Index Copernicus (ICV 2022) – 134.48
MNiSW – 70 pts
Average rejection rate (2023) – 82.91%
ISSN 1644-387X (print)
ISSN 2300-9020 (online)
Periodicity – bimonthly


 

Download original text (PL)

Dental and Medical Problems

2012, vol. 49, nr 4, October-December, p. 523–528

Publication type: original article

Language: Polish

License: Creative Commons Attribution 3.0 Unported (CC BY 3.0)

Ilość płynu szczeliny dziąsłowej w różnych fazach cyklu menstruacyjnego

The Amount of Gingival Crevicular Fluid in the Different Phases of the Menstrual Cycle

Monika Urbaniak1,A,B,D,E,F, Rafał Wiench2,A,B,D,E,F,, Łukasz Gilowski1,A,C,D,E, Iwona Płocica2,B,D,E, Tadeusz Faustyn Krzemiński1,A,D,E

1 Katedra i Zakład Farmakologii w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny

2 Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z E ndodoncją w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny

Streszczenie

Wprowadzenie. Wahania stężenia hormonów steroidowych, jakie zauważa się w czasie pokwitania, cyklu menstruacyjnego, ciąży, przekwitania powodują zmiany w tkankach przyzębia. Poszukuje się przyczyn rozwoju zapalenia dziąseł oraz zmian ilości płynu dziąsłowego w czasie trwania poszczególnych faz cyklu menstruacyjnego.
Cel pracy. Ocena zmian ilości wydzielanego płynu dziąsłowego w różnych fazach cyklu menstruacyjnego u kobiet bez cech zapalenia dziąseł.
Materiał i metody. Do badania zakwalifikowano 30 kobiet w wieku 20–40 lat, z regularnym cyklem miesiączkowym i całkowicie zdrowym przyzębiem. Wszystkie osoby poddano trzykrotnemu badaniu, tj. w czasie 1.–2. dnia menstruacji, w okresie okołoowulacyjnym (12.–15. dzień cyklu) oraz w fazie premenstruacji (23.–26. dzień cyklu). Podczas każdej z wizyt oznaczano następujące wskaźniki kliniczne: wskaźnik płytki powierzchni stycznych (API), wskaźnik krwawienia podczas sondowania (BOP), wskaźnik dziąsłowy (GI). Płyn dziąsłowy pobrano za pomocą pasków z metylocelulozy, które wprowadzano do wybranej szczeliny na 30 sekund, a następnie umieszczano w urządzeniu Periotron 8000® w celu pomiaru objętości płynu.
Wyniki. Nie zaobserwowano stanu zapalnego dziąsła w poszczególnych etapach cyklu menstruacyjnego u badanych pacjentek (GI = 0). Stwierdzono znamienną statystycznie różnicę w ilości płynu dziąsłowego w poszczególnych etapach cyklu menstruacyjnego. W fazie okołoowulacyjnej ilość płynu była większa o 67,5% niż w fazie menstruacyjnej (p < 0,01) i przedmenstruacyjnej (p < 0,01). Nie zaobserwowano natomiast istotnej statystycznie zmiany między ilością płynu dziąsłowego w fazie miesiączkowania i przedmiesiączkowej. Stwierdzono również znamienne dodatnie korelacje między wynikami ilości płynu dziąsłowego w trzech badaniach (p < 0,01).
Wnioski. Badania wskazują, że zmiana statusu hormonalnego podczas cyklu miesiączkowego niekoniecznie prowadzi do widocznych klinicznie oznak stanu zapalnego dziąseł, lecz powoduje zauważalny wzrost ilości płynu ze szczeliny dziąsłowej w fazie okołoowulacyjnej.

Abstract

Background. Changes in the levels of female sex hormones during puberty, menstrual cycle, pregnancy, menopause may causes less or more noticeable symptoms in the periodontal tissues. There is an ongoing search for the causes of gingivitis development and increasing the amount of fluid from the gingival pocket in some women during the various phases of the menstrual cycle.
Objectives. The aim of this study is to evaluate the changes in gingival cervicular fluid (GCF) secretion in the different phases of the menstrual cycle in women without any signs of gingivitis.
Material and Methods. The study included 30 women aged 20–40 years, with regular menstrual cycle and completely healthy periodontium. A clinical examination was performed in three different time points in their menstrual cycle: day 1–2 of menstruation, at periovulatory phase (days 12–15) and premenstrual phases (days 23–26). During each visit, clinical parameters were determined as follows: approximal plaque index (API), bleeding on probing index (BOP) and gingival index (GI). Gingival fluid (GCF) were collected by periopaper strips placed into selected pocket for 30 seconds, and then placed into Periotron 8000® to measure the volume of gingival fluid.
Results. Gingival inflammation in various phases of the menstrual cycle were not noticed in the patients (GI = 0). In this study a statistically significant difference in the amount of gingival fluid in various phases of the menstrual cycle was reported. The level of gingival fluid was 67.5% higher in periovulatory phase than in menstruation (p < 0.01) and premenstrual phase (p < 0.01). However, there were no statistically significant changes between the amount of gingival fluid in the menstrual and premenstrual phase. It was a positive correlation between the results of the amount of gingival fluid in the three studies (p < 0.01).
Conclusion. The present study indicates that changes in the sex steroid hormones during menstrual cycle might have a limited effect on the inflammatory status of gingiva, but causes a noticeable increase in the amount of gingival crevicular fluid – GCF – during periovulatory phase.

Słowa kluczowe

płyn szczeliny dziąsłowej, hormony płciowe, estrogeny, cykl menstruacyjny

Key words

gingival crevicular fluid, sex steroid hormones, estrogens, menstrual cycle

References (29)

  1. Kawahara K., Shimazu A.: Expression and intracellular localization of progesterone receptors in cultured human gingival fibroblasts. J. Periodontal Res. 2003, 38, 242–246.
  2. Mariotti A.: Sex steroid hormones and cell dynamics in the periodontium. Crit. Rev. Oral Biol. Med. 1994, 5, 27–53.
  3. Parkar M.H., Newman H.N., Olsen I.: Polymerase chain reaction analysis of estrogen and androgen receptor expression in human gingival and periodontal tissue. Arch. Oral Biol. 1996, 41, 979–983.
  4. Gornstein R.A., Lapp C.A., Bustos-Valdes S.M., Zamorano P.: Androgens modulate interleukin-6 production by gingival fibroblasts in vitro. J. Periodontol. 1999, 70, 604–609.
  5. Podsiadła-Urban G., Kiernicka M., Wysokińska-Miszczuk J.: The influence of estrogen and progesterone on the state of female periodontium in each stage of women’s life – review of the literature. Dent. Med. Probl. 2010, 47, 89–96 [in Polish].
  6. Tomaszewski J., Adamiak-Godlewska A., Bogusiewicz M., Brzana W., Juszczak M., Rzeski W., Rechberger T.: Collagen type III biosynthesis by cultured pubocervical fascia fibroblasts surrounding mono and multifilament polypropylene mesh after estrogens and tamoxifen treatment. Ginekol. Pol. 2010, 81, 493–500 [in Polish].
  7. Pawelczyk L.: Medycyna rozrodu z endokrynologią. W: Położnictwo i ginekologia. Red.: Pisarski T. PZWL, Warsaw 2001, 214–232.
  8. Czekalski S.: Budowa i czynność narządów wydzielania wewnętrznego. W: Interna. T. 3. Red.: Januszewicz W., Kokot F. PZWL, Warszawa 2002, 969–988.
  9. Sooriyamoorthy M., Gower D.B.: Phenytoin stimulation of testosterone metabolism in inflamed human gingival fibroblasts. Biochem. Soc. Trans. 1989, 17, 1020–1021.
  10. Zeeman G.G., Veth O., Dennison D.: Focus on primary care periodontal disease: Implications on women’s care. Obstet. Gynecol. Surv. 2001, 56, 43.
  11. Barak S., Oettinger-Barak O., Oettinger M., Machtei E., Paled M., Ohel G.: Common oral manifestations during pregnancy – a review. Obstet. Gynecol. Surv. 2003, 58, 624–628.
  12. Vittek J., Hernandez M.R., Wenk S.C., Rapaport S.C., Southren A.L.: Progesterone “receptors” in human gingiva. IRCS Med. Sci. 1982, 10, 381–384.
  13. Vittek J., Hernandez M.R., Wenk S.C., Rapaport S.C., Southren A.L.: Specific estrogen receptors in human gingiva. J. Clin. Endocrinal. Metab. 1982, 54, 608–627.
  14. Krejci C.B., Bissada N.F.: Women’s health issues and their relationship to periodontitis. J. Am. Dent. Assoc. 2002, 133, 323–329.
  15. Skafar D.F., Xu R., Morales J., Ram J., Sowers J.R.: Female sex hormones and cardiovascular disease in women. J. Clin. Endocrinal. Metab. 1997, 82, 3913–3918.
  16. Collins P., Rosano G.M., Jiang C., Lindsay D., Sarrel P.M., Poole-Wilson P.A.: Hypothesis: cardiovascular protection by estrogen – a calcium antagonist effect? Lancet 1993, 341, 1264–1265.
  17. Raber-Durachel J.E., Steenbergen T.J.M., van der Valden U., de Graff J., Abraham-Inpijn L.: Experimental gingivitis during pregnancy and post-partum: clinical, endocrinological, and microbiological aspects. J. Clin. Periodontol. 1994, 21, 549–558.
  18. Muhlemann H.R.: Eine Gingivitis Intermenstrualis. Schweiz. Mschr. Zahnheilk. 1948, 58, 865–885.
  19. Lindhe J., Attstrom R.: Gingival exudation during the menstrual cycle. J. Periodontal Res. 1967, 2, 194–198.
  20. Mariotti A.: Dental plaque induced gingival disease. Ann. Periodontol. 1999, 4, 7–19.
  21. Kornman K.S., Loesche W.J.: The subgingival microbial flora during pregnancy. J. Periodont. Res. 1980, 15, 111–122.
  22. Raber-Durachel J.E., Zeijlemakre W.P., Meinesz A.A.P., Abraham-Inpijn L.: CD4 to CD8 ratio and in vitro lymphoproliferative responses during experimental gingivitis in pregnancy and post-partum. J. Periodontol. 1991, 62, 663–667.
  23. Page R.C.: Gingivitis. J. Clin. Periodontol. 1986, 13, 345–355.
  24. Ferris G.M.: Alteration in female sex hormones: their effect on oral tissues and dental treatment. Compendium 1993, 14, 1558–1570.
  25. Holm-Pedersen P., Loe G.: Flow of gingival exudate as related to menstruation and pregnancy. J. Periodontal Res. 1967, 2, 13–20.
  26. Borakowska-Siennicka M.: The periodontal status and oral hygiene of pregnant women. Nowa Stomatol. 2002, 7, 199–203 [in Polish].
  27. Machtei E.E., Mahler D., Sanduri H., Peled M.: The effect of menstrual cycle on periodontal health. J. Periodontol. 2004, 75, 408–412.
  28. Koreeda N., Iwano Y., Kishida M., Otsuka A., Kawamoto A., Sugano N., Ito K.: Periodic exacerbation of gingival innflammation during the menstrual cycle. J. Oral Sci. 2005, 47, 159–164.
  29. Fischer C.C, Persson R.E., Persson G.R.: Influence of the menstrual cycle on the oral microbial flora in women: a case-control study including men as control subjects. J. Periodontol. 2008, 79, 1966–1973.
© Wroclaw Medical University