Dental and Medical Problems
2012, vol. 49, nr 3, July-September, p. 459–473
Publication type: historical article
Language: Polish
License: Creative Commons Attribution 3.0 Unported (CC BY 3.0)
Profesor doktor habilitowany medycyny Adam Jakub Masztalerz (1925–2004) – współtwórca wrocławskiej szkoły ortopedii szczękowej i ortodoncji
Professor Adam Jakub Masztalerz (1925–2004) – Co-Creator of Wroclaw’s School of Maxillo-Facial Orthopedics an Orthodontics
1 Biblioteka Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
2 Katedra i Zakład Protetyki Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
3 Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej i Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
Streszczenie
Profesor doktor habilitowany medycyny Adam Jakub Masztalerz (1925–2004) należy do współtwórców wrocławskiej szkoły ortopedii szczękowej i ortodoncji. W 1952 r. uzyskał dyplom lekarza dentysty Akademii Medycznej we Wrocławiu. Podczas studiów pracował jako nauczyciel w Państwowym Liceum Techniki Dentystycznej we Wrocławiu oraz jako wolontariusz w Katedrze Protetyki. W 1950 r. został zatrudniony na etacie zastępcy asystenta w Katedrze Protetyki, na którym pracował do 1952 r. W latach 1952–1955 nakazem pracy został skierowany do Gryfowa Śląskiego, gdzie pracował w Przychodni Rejonowej, a następnie pełnił funkcję społecznego inspektora stomatologii dla powiatu Lwówek Śląski. W 1956 r. został zatrudniony na stanowisku asystenta w Zakładzie Ortodoncji Katedry Protetyki Akademii Medycznej we Wrocławiu. Kierownictwo Zakładu Ortodoncji objął w 1963 r., a kierownictwo Katedry Ortodoncji w 1965 r. i sprawował je do 30 września 1995 r. Stopień naukowy doktora dentystyki uzyskał w 1961 r., docenta w 1963 r., tytuł profesora nadzwyczajnego w 1973 r., a w 1980 r. tytuł profesora zwyczajnego. Profesor Masztalerz sprawował we wrocławskiej Akademii Medycznej wiele ważnych funkcji: zastępcy dyrektora Instytutu Stomatologii, kierownika Oddziału Stomatologicznego, prodziekana Wydziału Lekarskiego oraz prorektora ds. nauki. Główne osiągnięcia profesora to: badania ewolucyjne zmian narządu żucia oraz ich wpływu na powstawanie stłoczeń zębów, weryfikacja wielu norm morfologicznych u dzieci i młodzieży, wykazanie związku między profilaktyką fluorkową próchnicy a częstością występowania wad zgryzu, opracowanie wskaźnika nosowo-szczękowego, sposobu obliczania wieku rozwojowego, pierwszej w kraju mapy częstości wad zgryzowych, aparatury ortodontycznej oraz metody wykonywania zdjęć panoramicznych. Dorobek naukowy prof. Masztalerza obejmuje 16 monografi, 268 publikacji naukowych, 4 projekty racjonalizatorskie, wypromowanie 16 prac doktorskich i patronat nad 1 habilitacją.
Abstract
Professor Adam Jakub Masztalerz (1925–2004) belongs to the co-creators of Wroclaw’s school of maxillo-facial orthopedics and orthodontics. In 1952 he received dentist diploma at the Wroclaw Medical University. During his studies he worked as a teacher at the National School of Dental Technology in Wroclaw, and as a volunteer in the Department of Prosthodontics. In 1950 he was employed as a deputy of assistant in the Department of Prosthodontics, where he worked until 1952. In 1952–1955, he was directed to Gryfow Slaski on the basis of service order. He worked there in the community health center, and then he was the inspector of social dentistry for the district of Lwowek Slaski. In 1956, he was employed as an assistant in the Division of Orthodontics in Department of Prosthodontics of Wroclaw Medical University. He became the head of the Division of Orthodontics in 1963 and next the head of the Department Orthodontics in 1965. He directed above unit until 30 September 1995. He obtained the dentistry doctor’s degree in 1961, habilitated doctor’s degree in 1963, associate professor title in 1973 and professor title in 1980. Prof. Masztalerz performed many important functions in Wroclaw Medical University such as Deputy Director of the Institute of Dentistry, Head of Dental Subfaculty, Sub-Dean of the Faculty of Medicine and Vice-Rector for Scientific Affairs. The main achievements of Professor include: evolutionary studies of masticatory changes and their impact on the formation of dental crowding, verification of many morphological norms in children and adolescents, proving an association of dental fluoride caries prevention and the incidence of malocclusion, creation of the naso-maxillary index, creation of method of calculation of developmental age, creation of the first country’s map of the frequency of malocclusion, creation of orthodontic equipment and the method for panoramic photos performance. Scientific achievements of prof. Masztalerz include 16 monographs, 268 scientific publications, 4 reported inventive projects, 16 doctorial theses promotion and 1 habilitation theses patronage.
Słowa kluczowe
prof. dr hab. Adam Jakub Masztalerz, wrocławska szkoła stomatologiczna, ortopedia szczękowa, ortodoncja, historia stomatologii
Key words
professor Adam Jakub Masztalerz, Wroclaw’s School of Dentistry, maxillo-facial orthopedics, orthodontics, history of dentistry
References (15)
- Akta osobowe prof. dr. hab. Adama Masztalerza. Archiwum Akademii Medycznej we Wrocławiu, sygn. arch. 767 „M”.
- Dokumentacja dotycząca powołania dr. hab. Adama Masztalerza na stanowisko profesora nadzwyczajnego. Archiwum Akademii Medycznej we Wrocławiu, sygn. 5.
- Dokumentacja dotycząca powołania prof. nadzw. dr. hab. Adama Masztalerza na stanowisko profesora zwyczajnego. Archiwum Akademii Medycznej we Wrocławiu, sygn 6.
- Kto jest kim w Polsce. Wyd. Interpress, Warszawa 1993, 446.
- Potoczek S.: Profesor doktor habilitowany Adam Masztalerz w 70. rocznicę urodzin. Czas. Stomatol. 1995, 48, 427–429.
- Szeląg J.: Wspomnienie pośmiertne. Profesor zwyczajny doktor habilitowany Adam Jakub Masztalerz (1925– –2004). Ortop. Szczęk. Ortod. 2005, 21, 58–59.
- Szymańska M.: Przemówienie wygłoszone na posiedzeniu Dolnośląskiego Oddziału PTS z okazji Jubileuszu prof. dr. hab. Adama Masztalerza, Wrocław 17 VI 1995 r. Czas. Stomatol. 1995, 48, 430–431.
- Bagińska H., Więckowska M.: Prof. dr hab. Adam Masztalerz. Wspomnienie. Magazyn Stomatol. 2005, 15, 2, 10–11.
- Bruziewicz-Mikłaszewska B.: Zarys dziejów uniwersyteckiej stomatologii we Wrocławiu. Akademia Medyczna we Wrocławiu. Wrocław 2008; dodruk: Wrocław 2010, 263.
- Bruziewicz-Mikłaszewska B.: Stomatologia. [W:] Historia Wydziałów Lekarskiego i Farmaceutycznego Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Akademii Medycznej we Wrocławiu w latach 1702–2002. Red. Kozuschek W. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002, 312–341.
- Konopka T., Potoczek S.: Structure and authorities of the university dentistry in postwar Wrocław. Dent. Med. Probl. 2007, 44, 5–10.
- Matthews-Brzozowska T.: Profesor Adam Masztalerz (1925–2004). Wspomnienie na Senat Żałobny. Gazeta Uczelniana AM we Wrocławiu, 2004, 10, 94.
- Dorobek naukowy Katedry Ortodoncji/Ortopedii Szczękowej i Ortodoncji Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu (1949–2004). Jubileusz 55-lecia. Wrocław 2004, 62.
- Bruziewicz-Mikłaszewska B.: Spotkały się cztery pokolenia stomatologów. Medium. DIL, 2002, 1, 7.
- Dokumenty zgromadzone przez prof. dr. hab. Adama Masztalerza w tzw. zielonej teczce i przekazane dr B. BruziewiczMikłaszewskiej. Archiwum prywatne.