Dental and Medical Problems

Dent Med Probl
Index Copernicus (ICV 2020) – 128.41
MEiN – 70 pts
CiteScore (2021) – 2.0
JCI – 0.22
Average rejection rate (2021) – 81.35%
ISSN 1644-387X (print)
ISSN 2300-9020 (online)
Periodicity – quarterly

Download PDF

Dental and Medical Problems

2012, vol. 49, nr 1, January-March, p. 57–61

Publication type: review article

Language: Polish

Białka ostrej fazy jako biomarkery stanu zapalnego w wybranych jednostkach chorobowych jamy ustnej oraz w ocenie skuteczności ich terapii na podstawie przeglądu piśmiennictwa

Acute Phase Proteins as Inflammatory Markers in Selected Diseases and in Treatment Attenuation in the Oral Cavity – Literature Review

Ewa Czechowska1,, Marek Kuras1,, Jerzy Sokalski1,

1 Katedra i Klinika Chirurgii Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu

Streszczenie

Białka ostrej fazy to czuły, nieswoisty wskaźnik stanu zapalnego wywołanego zakażeniem, urazem lub zabiegiem operacyjnym. Wykorzystywane są jako wskaźnik diagnostyczny w wielu jednostkach chorobowych, m.in. w cukrzycy, nadciśnieniu tętniczym, reumatoidalnym zapaleniu stawów, alergii, depresji, a także służą do monitorowania podjętej terapii. Ich stężenie w osoczu zwiększa się podczas wysiłku fizycznego oraz w czasie ciąży. Rolą białek ostrej fazy jest m.in.: ograniczanie reakcji zapalnej organizmu, neutralizacja proteinaz, ograniczenie penetracji i rozprzestrzeniania się drobnoustrojów wewnątrz organizmu, udział w procesie krzepnięcia i fibrynolizy, aktywacja komplementu oraz wpływ na aktywność komórek immunologicznych. W obrębie jamy ustnej zwiększone stężenie osoczowych białek ostrej fazy występuje w periodontopatiach, aktywnych klinicznie zapaleniach okołowierzchołkowych, chorobach pęcherzowych, zapaleniu ślinianek i stomatopatiach protetycznych przebiegających z nadkażeniem grzybiczym. Miejscowe zwiększenie się liczby białek ostrej fazy można wykryć w zapalnie i martwiczo zmienionej miazdze. Określenie zmian ich stężeń jest przydatnym narzędziem w ocenie przebiegu gojenia ran po operacyjnym usunięciu zębów mądrości, skuteczności leczenia chirurgicznego i farmakologicznego ropni zębopochodnych.

Abstract

Acute phase proteins (APP) are known as sensitive and nonspecific markers of inflammation caused by infection, trauma and surgery. They are used in diagnostic process of many diseases e.g. diabetes, hypertension, rheumatoid arthritis, allergy, depression and in therapy monitoring. Their serum level increase on exertion and gestation. Acute phase proteins participate in: limitation of the inflammatory reaction, proteinases neutralizing, reducing microorganism penetration and extention inside the organism, blood clotting and fibrynolytic activities, complement activation and affection of the immune cells activity. The elevated levels of app in serum are observed in patients with periodontal diseases, symptomatic periodontitis, aphtoid diseases, salivary gland inflammation and Candida-associated denture stomatitis. Local elevation of APP is noted in inflamed and necrotic pulp. APP estimation is also useful in wound healing after wisdom tooth removal monitoring and surgical and pharmacological treatment effectiveness evaluation.

Słowa kluczowe

białka ostrej fazy, choroby jamy ustnej, leczenie chirurgiczne, leczenie farmakologiczne

Key words

acute phase proteins, oral cavity disease, surgical, pharmacological treatment

References (34)

  1. G abay C., Kushner I.: Acute phase proteins and other systemic responses to inflammation. N. Engl. J. Med. 1999, 340, 448–454.
  2. Koj A.: Definition and clasification of acute-phase proteins. W: Gordon A. H., Koj A. The acute-phase response to injury and infection. Amsterdam, New York, Oxford: Elsevier 1985, 139–144.
  3. Kushner I.: The phenomenon of the acute phase response. Ann. Ny. Acad. Sci. 1982, 389, 39–48.
  4. Koj A.: Reakcja ostrej fazy i klasyfikacja ostrej fazy. Diagn. Lab. 1985, 21, 261–266.
  5. Koj A.: Biologiczne funkcje białek ostrej fazy. Diagn. Lab. 1987, 23, 191–203.
  6. Kinane D.F., Adonogianaki E., Moughal N., Winstanley F.P., Mooney J., Thornhill M.: Immunocystochemical characterization of cellular infiltrate, related endothelial changes and determination of GCF acute-phase proteins during human experimental gingivitis. J. Periodont. Res. 1991, 26, 286–288.
  7. Sobieska M.: Białka ostrej fazy w diagnostyce różnicowej chorób reumatycznych. Post. Nauk Med. 1998, 11, 81–82.
  8. C hyrek R., Bogdański P., Cymerys M., Pupek-Musialik D., Jabłecka A.: Wpływ redukcji masy ciała na wybrane parametry procesu zapalnego u chorych z nadciśnieniem tętniczym i otyłością. Farm. Współ. 2008, 1, 123–128.
  9. Zozulińska D., Majchrzak A., Markiewicz S., Sobieska M., Wiktorowicz K., Wierusz-Wysocka B.: Selected markers of inflammatory response in diabetic patients. Diab. Res. 1996, 31, 33–39.
  10. Kasprzyk M., Dyszkiewicz W., Zwaruń D., Leśniewska K., Wiktorowicz K.: Ocena wybranych białek ostrej fazy jako czynników rokowniczych u chorych leczonych chirurgicznie z powodu niedrobnokomórkowego raka płuc. Pneumonol. Alergoz. Pol. 2008, 76, 321–326.
  11. Służewska A., Robakowski J.K., Sobieska M., Wiktorowicz K.: Concentration and microheterogenity glycoforms of alpha-1-acid glycoprotein in major depressive disorder. J. Affect. Disord. 1996, 39, 149–155.
  12. Krawiec A., Chrostek L., Cylwik B., Supronowicz Z., Szmitkowski M.: Stężenie sjalowanych glikoprotein w surowicy mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Pol. Merk. Lek. 2007, 23, 51–254.
  13. Strzelczyk J., Wasiak J., Modzelewski B.: Monitorowanie białka C-reaktywnego w celu wczesnego wykrywania powikłań po zabiegach operacyjnych. Pol. Przeg. Chir. 1994, 66, 352–357.
  14. Franz A.R., Bauer K., Schalk A., Garland S.M., Bowman E.D., Rex K., Nyholm C., Norman M., Bougatef A., Kron M., Mihatsch W.A., Pohlandt F.: Measurement of interleukin-8 in combination with C-reactive protein reduced unnecessary antibiotic therapy in newborn infants: a multicenter, randomized, controlled trial. Pediatrics 2004, 114, 1–8.
  15. A tarowska M., Sobieska M., Ozachowska S., Ponikowska I., Samborski W.: Oznaczanie białek ostrej fazy oraz profilu ich glikozylacji przy ocenie skuteczności krioterapii ogólnoustrojowej u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Now. Lek. 2005, 74, 127–130.
  16. Proctor M. E., Turner D. W., Kaminski E. J., Osetek E. M., Heuer M. A.: Determination and relationship of C-reactive protein in human dental pulps and in serum. J. Endodont. 1991, 17, 265–270.
  17. Brekalo-Prso I., Kocjan W., Simic H., Brumini G., Pezelj-Ribaric S., Borcic J., Ferrari S., Mietlic-Karlovic I.: Tumor necrosis factor-alpha and interleukin-6 in human periapical lesions. Mediators Inflamm. 2007, v. 2007, ID 38210, doi: 10.1155/2007/38210.
  18. Marton I., Kiss C., Balla G., Szabo T., Karmazsin L.: Acute phase proteins in patients with chronic periapical granuloma before and after surgical treatment. Oral Microbiol. Immunol. 1988, 3, 95–96.
  19. Marton I., Kiss C.: Influence of surgical treatment of periapical lesions on serum and blood levels of inflammatory mediators. Int. Endod. J. 1992, 25, 229–233.
  20. Adonogianaki E., Mooney J., Kinane D. F.: The ability of gingival crevicular fluid acute phase proteins to distinguish healthy, gingivitis and periodontitis sites. J. Clin. Periodontol. 1992, 19, 98–102.
  21. Adonogianaki E., Moughal N. A., Mooney J., Stirrups D., Kinane D. F.: Acute-phase proteins in gingival crevicular fluid during experimentally induced gingivitis. J Periodont. Res. 1994, 29, 196–202.
  22. Condacci I., Cimasoni G., Ahmad-Zadeh C.: α2-macroglobulin in sulci from healthy and inflamed human gingivae. Infect. Immun. 1982, 36, 66–71.
  23. Oliveira C., Watt R., Hamer M.: Toothbrushing inflammation, and risk of cardiovascular disease: result from Scottish Health Survey. BMJ 2010, 340, 27.
  24. Al-Shahat M. A., Al-Samad A. A., El-Aal I. A.: Aggressive and slowly-progressive periodontitis in patients with coronary artery disease. Levels of C-reactive protein, fibrinogen and IL-6. J. D. J. 2008, 24, 141–153.
  25. O ffenbacher S., Beck J. D., Moss K., Mendoza L., Paquette D. W., Barrow D. A., Couper D. J., Steward D. D., Falkner K. L., Graham S. P., Grosi S., Gunsolley J. C., Madden T., Maupome G., Trevisan M., Van Dyke T. E., Genco R. J.: Results from the periodontitis and vascular events (PAVE) study: a pilot multicentered, randomized, controlled trial to study effects of periodontal therapy in a secondary prevention model of cardiovascular disease. J. Periodontol. 2009, 80, 190–201.
  26. A dinolfi M., Lehner T.: Acute phase proteins and C9 in patients with Behçet’s syndrome and aphthous ulcers. Clin. Exp. Immunol. 1976, 25, 36–39.
  27. Yao C., Wei W., Li X., Hosoi K.: Acute phase protein induction by experimental inflammation in the salivary gland. J. Oral. Pathol. Med. 2005, 34, 364–367.
  28. D orocka-Bobkowska B., Łukaszewska-Kuska M., Zozulińska-Ziułkiewicz D., Wierusz-Wysocka B.: Białko C-reaktywne u chorych na cukrzycę typu 2 ze stomatopatią protetyczną. Protet. Stomatol. 2011, 61, 5–12.
  29. R en Y.F., Malmstrom H. S.: Rapid quantitative determination of C-reactive protein at chair side in dental emergency patients. Oral Med. 2007, 104, 49–55.
  30. Kuras M., Sokalski J., Szubert J.: Zmiany stężeń białka C-reaktywnego po zabiegach chirurgicznych w jamie ustnej. Now. Lek. 2009, 78, 129–134.
  31. Kuras M., Sokalski J., Wiktorowicz K.: Changes of C-reactive protein and transferrin concentrations following surgical procedures in the oral cavity. Pol. J. Environ. Stud. 2009, 18, 373–378.
  32. Bulut E., Bulut S., Etikan I., Koseoglu O.: The value of routine antibiotic prophylaxis in mandibular third molar surgery. Acute phase protein levels as indicator of infection. J. Oral Sci. 2001, 43, 117–122.
  33. Freitas A. C., Pinheiro A. L. B., Miranda P., Thiers F. A., Vieira A. L.: Assessment of anti-inflammatory effect of 830 nm laser light using C-reactive protein levels. Braz. Dent. J. 2001, 12, 187–190.
  34. E l-Sharrawy E. A., El-Hakim I. E., Sameeh E.: Attenuation of C-reactive protein increases after exodontia by tramadol and ibuprofen. Anesth. Prog. 2006, 53, 78–82.
© Wroclaw Medical University