Dental and Medical Problems

Dent Med Probl
Impact Factor (IF 2023) – 2.7
Journal Citation Indicator (JCI 2023) - 1.06
Scopus CiteScore (2023) – 4.0 (CiteScore Tracker – 4.9)
Index Copernicus (ICV 2023) – 181.00
MNiSW – 70 pts
ISSN 1644-387X (print)
ISSN 2300-9020 (online)
Periodicity – bimonthly


 

Download original text (PL)

Dental and Medical Problems

2011, vol. 48, nr 3, July-September, p. 436–442

Publication type: review

Language: Polish

License: Creative Commons Attribution 3.0 Unported (CC BY 3.0)

Grzybniak kropidlakowy zatoki szczękowej – diagnostyka i leczenie na podstawie przeglądu piśmiennictwa

Aspergilloma of Maxillary Sinus – Diagnostics and Treatment Based on a Review of the Literature

Grzegorz Grodoń1,, Konrad Wilgosz1,, Andrzej Komorski2,

1 Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Klinice Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Akademii Medycznej we Wrocławiu

2 Katedra i Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Akademii Medycznej we Wrocławiu

Streszczenie

Powszechnie występujące w środowisku człowieka grzyby rodzaju Aspergillus są odpowiedzialne za wiele schorzeń. Jednym z nich jest grzybniak kropidlakowy zatok obocznych nosa. To nieinwazyjne zapalenie najczęściej dotyczy zatoki szczękowej osób ogólnie zdrowych. Patogenezę powstawania grzybniaka (aspergillomy) przypisuje się przepchnięciu do zatoki szczękowej ciała obcego, np. materiału do wypełnień endodontycznych (teoria zębowa), zaaspirowaniu zarodników grzyba (teoria powietrzna) lub aktywacji pierwotnie saprofitycznej kolonizacji spowodowanej czynnikami predysponującymi (teoria mieszana). W diagnostyce stosuje się metody obrazowe (TK, MRI, RTG), w których jest widoczny obraz zacienienia z centralnie położoną strukturą dającą duży kontrast oraz histopatologiczne ujawniające grzybnię. Pomocne jest badanie podmiotowe i przedmiotowe – obecność aspergillomy może sugerować oporne na standardowe leczenie przewlekłe zapalenie zatok, zwłaszcza po leczeniu endodontycznym zębów trzonowych szczęki. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy i możliwościami technicznymi postępowaniem z wyboru jest endoskopowa chirurgia zatok z dostępu przez nozdrza przednie, w wybranych przypadkach wspomagana dostępem przez dół nadkłowy. Podczas zabiegu wykonuje się połączenie światła zatoki ze środkowym przewodem nosowym w celu zapewnienia fizjologicznego drenażu śluzówki zatoki. Metoda ta skutecznością nie odbiega od tradycyjnych zabiegów chirurgicznych, takich jak zabieg Caldwella-Luca. Częstość nawrotów jest niewiele większa przy znacznie mniejszej liczbie powikłań, krótszym czasie rekonwalescencji, lepszym komforcie i współpracy pacjenta. Leczenie farmakologiczne nie jest konieczne.

Abstract

Aspergillus genus fungi that exist commonly in human environment are responsible for many disorders. One of them is fungus ball (aspergilloma) of the paranasal sinuses. This non-invasive inflammation mostly affects maxillary sinus of generally healthy people. Pathogenesis of fungus ball is assigned to foreign body introduced into the maxillary sinus, e.g. endodontic material (odontogenic theory), inhalation of fungal spores (aerogenic theory) or activation of the primary saprophytic colonization by predisposing factors (mixed origins theory). Diagnostics are performed using imaging techniques (CT, MRI, X-ray radiographs) in which opacification with centrally placed high-dense structure is noticeable. Histopathological methods reveal presence of the mycelium. Examination and medical history are helpful – presence of aspergilloma may suggest a long-lasting chronic sinusitis resistant to conventional treatment, especially after endodontic treatment of upper molars. According to latest knowledge and technical possibilities, the gold standard management is Endoscopic Sinus Surgery of endonasal access supported in selected cases by canine fossa approach. The procedure is combined with creating middle meatus antrostomy to preserve physiological mucosa drainage. The efficiency of this method does not differ from that of traditional surgical procedures such as Caldwell-Luc surgery. Recurrence rate isn’t much higher with much fewer complications, shorter convalescence period, better patient comfort and cooperation. Pharmacological treatment is not necessary.

Słowa kluczowe

grzybniak kropidlakowy, zatoka szczękowa, chirurgia endoskopowa

Key words

aspergillus mycetoma, maxillary sinus, surgical endoscopy

References (35)

  1. Bogacka E.: Alergia na grzyby pleśniowe: diagnostyka i leczenie. Pol. Merk. Lek. 2008, 24, supl. 1, 11–14.
  2. Bednarczyk A., Samolczyk-Wanyura D., Głębowski P., Piekarczyk P.: Grzybniak kropidlakowy zatoki szczękowej. Czas. Stomatol. 2006, 59, 805–812.
  3. Costa F., Polini F., Zerman N., Robiony M., Toro C., Politi M.: Surgical treatment of Aspergillus mycetomas of the maxillary sinus: Review of the literature. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. Endod. 2007, 103, 23–29.
  4. Plomer-Niezgoda E.: Patogenność wybranych grzybów pleśniowych. Mykol. Lek. 1997, 4, 179–183.
  5. Khongkhunthian P., Reichart P.A.: Aspergillosis of the maxillary sinus as a complication of overfilling root canal material into the sinus: report of two cases. J. Endod. 2001, 27, 476–478.
  6. Koszowski R., Raczkowska-Siostrzonek A.: Czy materiał endodontyczny wprowadzony do światła zatoki może sprzyjać rozwojowi grzybicy kropidlakowej zatok szczękowych? Czas. Stomatol. 2004, 57, 820–828.
  7. Zapała J., Szuta M., Dzierwa-Gawron A., Budak A., Zarzecka J.: Aspergilloza zatok przynosowych u chorych leczonych w Klinice Chirurgii Szczękowo-Twarzowej IS CM UJ w Krakowie. Mikol. Lek. 2006, 13, 19–23.
  8. Skotnicki A.B.: Ryzyko inwazyjnej grzybicy u pacjenta z chorobami układu krwiotwórczego. Med. Dydakt. Wychow. 2008, 40, 26–28.
  9. Kołodziej T., Baran W., Nockowski P.: Systemowe zakażenia grzybicze na oddziałach intensywnej opieki medycznej. Mikol. Lek. 2003, 10, 149–153.
  10. Rudzki E.: Alergeny. Odcinek 71: Aspergillus (narażenie niezawodowe). Med. Prakt. 2001, 11, 186–187.
  11. Stammberger H., Jaske R., Beufort F.: Aspergillosis of the paranasal sinuses: X-ray diagnosis, histopathology and clinical aspects. Ann. Otol. Rhinol. Laryngol. 1984, 93, 251–256.
  12. Ferreiro J.A., Carlson B.A., Cody D.T. III.: Paranasal sinus fungus balls. Head Neck 1997, 19, 481–486.
  13. Hydzik-Sobocińska K.: Zakażenia grzybicze w otolaryngologii. Terapia 2007, 15, 16–20.
  14. Jędrusik A.: Grzybica inwazyjna zatok przynosowych o piorunującym przebiegu – opis przypadku. Otolaryngol. Pol. 2002, 56, 95–99.
  15. Raciborska A., Adamowicz-Salach A., Wypych A.: Aplazja szpiku powikłana grzybiczym zapaleniem zatok. Opis przypadku. Pediatr. Prakt. 2002, 10, 77–80.
  16. Klempous J., Pośpiech L., Rak J.: Grzybice nosa i zatok przynosowych. Mikol. Lek. 2000, 7, 99–105.
  17. Babiński D., Narożny W., Skorek A., Rzepko R., Stankiewicz Cz.: Nieiwazyjne grzybicze zapalenie zatoki (grzybniak) – trudności diagnostyczne. Otolaryngol. Pol. 2007, 61, 694–697.
  18. Zainuddin N., Irfan M., Shamim A.K.: Antrochoanal polyp as a rare presentation of fungal ball. Arch. Orofac. Sci. 2010, 5, 58–60.
  19. Martins W.D., Ribeiro Rosa E.A.: Aspergillosis of the maxillary sinus: review and case report. Scand. J. Infect. Dis. 2004, 36, 758–761.
  20. Dufour X., Kauffmann-Lacroix C., Goujon J.M., Grollier G., Rodier M.H., Klossek J.M.: Experimental model of fungal sinusitis: a plot study in rabbits. Ann. Otol. Rhinol. Laryngol. 2005, 114, 167–172.
  21. DeShazo R.D., O’Brien M., Chapin K., Soto-Aguilar M., Swain R., Lyons M., Bryars W.C. Jr, Alsip S.: Criteria for the diagnosis of sinus mycetoma. J. Allergy Clin. Imunol. 1997, 99, 475–485.
  22. Spector S., Bernstein I., Li J., Berger W., Kaliner M.: Wytyczne rozpoznawania i leczenia zapalenia zatok. Alerg. Astma Immun. 2000, 5, 145–164.
  23. Beck-Mannagetta J., Necek D., Grasserbauer M.: Solitary aspergillosis of maxillary sinus, a complication of dental treatment. Lancet 1983, 1260.
  24. Bertrand B.: Sinusitis of dental origin. Acta Otorhinolaryngol. Belg. 1997, 51, 315–322.
  25. Bartczak E.: Aspergilloza zatoki szczękowej. Pozn. Stom. 2001, 28, 43–49.
  26. Burnham R., Bridle C.: Aspergillosis of the maxillary sinus secondary to a foreign body (amalgam) in the maxillary antrum. Br. J. Oral Maxillofac. Surg. 2009, 47, 313–315.
  27. Odell E., Pertl C.: Zinc as growth factor for Aspergillus sp. and the antifungal effects of root canal sealants. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. 1995, 79, 82–87.
  28. Pagella F., Matti E., de Bernardi F., Semino L., Cavanna C., Marone P., Farina C., Castelnuovo P.: Paranasal sinus fungus ball: diagnosis and management. Mycoses 2007, 50, 451–456.
  29. Yiotakis I., Psarommatis I., Seggas I., Manolopoulos L., Ferekidis E., Asamopoulos G.: Isolated sphenoid sinus aspergillomas. Rhinology 2004, 42, 230–235.
  30. Panda N.K., Bajali P., Chakrabarti A., Sharma S.C., Reddy C.E.: Paranasal sinus aspergillosis: its categorization to develop a treatment protocol. Mycoses 2004, 47, 277–283.
  31. Panda N.K., Sharma S.C., Chakrabarti A., Mann S.B.: Paranasal sinus mycoses in north India. Mycoses 1998, 41, 277–283.
  32. Mrówka-Kata K., Trybalska G., Namysłowski G., Nowińska E., Orlecka B.: Przypadek rozległej grzybicy zatok przynosowych u 72-letniego mężczyzny. Otolaryngol. Pol. 2005, 59, 433–435.
  33. Chobillion M.A., Jankowski R.: What are the advantages of the endoscopic canine fossa approach in treating maxillary sinus aspergillomas? Rhinology 2004, 42, 230–235.
  34. Dufour X., Kauffmann-Lacroix C., Ferrie J.C., Goujon J.M., Rodier M.H., Karkas A., Klossek J.M.: Paranasal sinus fungus ball and surgery: a review of 175 cases. Rhinology 2005, 1, 34–39.
  35. Makowski A.: Operacje nosa i zatok przynosowych. W: Technika zabiegów i operacji w otorynolaryngologii. Red.: Latkowski B. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000, 260–32
© Wroclaw Medical University