Dental and Medical Problems

Dent Med Probl
Impact Factor (IF 2023) – 2.7
Journal Citation Indicator (JCI 2023) - 1.06
Scopus CiteScore (2023) – 4.0 (CiteScore Tracker – 4.9)
Index Copernicus (ICV 2023) – 181.00
MNiSW – 70 pts
ISSN 1644-387X (print)
ISSN 2300-9020 (online)
Periodicity – bimonthly


 

Download original text (PL)

Dental and Medical Problems

2011, vol. 48, nr 2, April-June, p. 229–235

Publication type: review

Language: Polish

License: Creative Commons Attribution 3.0 Unported (CC BY 3.0)

Objawy chorób endokrynologicznych u pacjentów leczonych stomatologicznie

Symptoms of Endocrine Diseases in Dental Patients

Monika Koziołek1,, Magdalena Kiedrowicz2,, Bartosz Kiedrowicz3,, Elżbieta Dembowska2,, Anhelli Syrenicz1,

1 Klinika Endokrynologii, Chorób Metabolicznych i Chorób Wewnętrznych Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

2 Zakład Periodontologii i Chorób Błon Śluzowych Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

3 Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

Streszczenie

Choroby endokrynologiczne, takie jak hormonalnie czynne guzy przysadki mózgowej, choroby tarczycy, choroby nadnerczy, choroby przytarczyc i cukrzyca mogą powodować zmiany w obrębie jamy ustnej i prowadzić do charakterystycznego wyglądu twarzy i szyi. Twarz pacjenta z akromegalią jest masywna, z silnie wystającą ku przodowi żuchwą, z rzadkim rozstawieniem zębów i zwiększoną ich ruchomością. Hiperkortyzolemia sprzyja infekcjom grzybiczym skóry i błon śluzowych oraz paznokci. U pacjenta z pierwotną niedoczynnością nadnerczy zwracają uwagę suchość i ciemne zabarwienie skóry oraz przebarwienia błony śluzowej jamy ustnej. Hipertyreoza w jamie ustnej objawia się zwiększoną podatnością na próchnicę, chorobą przyzębia, osteoporozą szczęki lub żuchwy, przyspieszonym wyrzynaniem zębów, zespołem pieczenia jamy ustnej. Do częstych objawów hipotyreozy w jamie ustnej należą: powiększenie języka, zaburzenia smaku, opóźnione wyrzynanie zębów, zły stan przyzębia oraz opóźnione gojenie ran. Objawem pierwotnej nadczynności przytarczyc w jamie ustnej może być guz brunatny i ziarniniak olbrzymiokomórkowy. U pacjentów z przewlekłą hipokalcemią może wystąpić zaćma warstwowa, suchość skóry, jej zwiększona skłonność do wyprysków i grzybicy. W cukrzycy obserwuje się skłonność do przewlekłych stanów zapalnych i występowania owrzodzeń i kandydozy błony śluzowej jamy ustnej, a także liszaja płaskiego. Wiele chorób endokrynologicznych zmienia wygląd ogólny pacjenta oraz powoduje zmiany w jamie ustnej, niejednokrotnie umożliwiając wstępne rozpoznanie choroby.

Abstract

Endocrine diseases such as functioning pituitary adenomas, diseases of the thyroid gland, adrenal glands, parathyroid glands and diabetes may cause lesions in the oral cavity, and lead to the specific appearance of face and neck. The face of a patient with acromegaly is massive, with prominent mandible, widely spaced and mobile teeth. Hypercortisolemia predisposes to fungal infections of the skin, mucose membranes and nails. Physical examination of a patient with primary adrenal insufficiency reveals dryness and hyperpigmentation of the skin and pigmentations of the oral mucosa. Hyperthyroidism in oral cavity presents with increased susceptibility to caries, periodontal disease, osteoporosis of upper and lower jaw, accelerated dental eruption, burning mouth syndrome. Common signs of hypothyroidism in the oral cavity are: macroglossia, dysgeusia, delayed dental eruption, compromised periodontal health, poor wound healing. Clinical manifestation of primary hyperparathyroidism might be brown tumour or giant cell epulis. Patients with chronic hypocalcemia may suffer from lamelllar cataract, dryness of the skin and its susceptibility to candidiasis and eczema. In diabetes proneness for chronic inflammatory conditions, higher frequency of candidiasis and ulcerations, as well as lichen planus are observed. Many endocrine diseases alter patients’ general appearance and cause oral changes, which often make the initial diagnosis possible.

Słowa kluczowe

wygląd twarzy, zmiany w jamie ustnej, choroby endokrynologiczne

Key words

facies, oral manifestations, endocrine system diseases

References (29)

  1. Lima D.L., Montenegro R.M. Jr, Vieira A.P., Albano M.F., Rego D.M.: Absence of periodontitis in acromegalic patients. Clin. Oral Investig. 2009, 13, 165–169.
  2. Dostálová S., Sonka K., Smahel Z., Weiss V., Marek J.: Cephalometric assessment of cranial abnormalities in patients with acromegaly. J. Craniomaxillofac. Surg. 2003, 31, 57–80.
  3. Proffit W.R.: Equilibrium theory revisited: factors influencing position of the teeth. Angle Orthod. 1978, 48, 175–186.
  4. G runstein R.R., Ho K.Y., Sullivan C.E.: Sleep apnea in acromegaly. Ann. Intern. Med. 1991, 115, 527–532.
  5. Colao A., Ferone D., Marzullo P., Lombardi G.: Systemic complications of acromegaly: epidemiology, pathogenesis, and management. Endocr. Rev. 2004, 25, 102–152.
  6. Capoglu I., Yilmaz A.B., Unüvar N., Orbak R., Aksoy H., Yesilyurt H.: Gingival enlargement in acromegaly. Endocrine 2002, 18, 207–210.
  7. Siekierska-Hellmann M., Obołończyk Ł., Sworczak K.: Nadczynność kory nadnerczy. W: Endokrynologia w codziennej praktyce lekarskiej. Red.: Syrenicz A., Szczecin 2009, 315–323.
  8. L anza A., Heulfe I. Perillo L., Dell’Ermo A., Cirillo N.: Oral pigmentation as a sign of Addison’s disease: A brief Reappraisal. Open Dermatol. J. 2009, 3, 3–6.
  9. Kulig G., Bednarczuk T., Syrenicz A.: Oftalmopatia tarczycowa. W: Endokrynologia w codziennej praktyce lekarskiej. Red.: Syrenicz A., Szczecin 2009, 195–210.
  10. Pinto A, Glick M.: Management of patients with thyroid disease: oral health considerations. J. Am. Dent. Assoc. 2002, 133, 849–858.
  11. Horst-Sikorska W., Ignaszak-Szczepaniak M., Marcinkowska M., Kaczmarek M., Stajgis M., Slomski R.: Association analysis of vitamin D receptor gene polymorphisms with bone mineral density in young women with Graves’ disease. Acta Biochim. Pol. 2008, 55, 371–380.
  12. Allain T.J., Thomas M.R., McGregor M., Salisbury R.: A histomorphometric study of bone changes in thyroid dysfunction in rats. Bone 1995, 16, 505–509.
  13. Bergström J., Eliasson S., Dock J.: A 10-year prospective study of tobacco smoking and periodontal health. J. Periodontol. 2000, 71, 1338–1347.
  14. Taylor G.W.: Bidirectional interrelationships between diabetes and periodontal diseases: an epidemiologic perspective. Ann. Periodontol. 2001, 6, 99–112.
  15. Feitosa D.S., Marques M.R., Casati M.Z., Sallum E.A., Nociti Jr F.H., de Toledo S.: The influence of thyroid hormones on periodontitis-related bone loss and tooth-supporting alveolar bone: a histological study in rats. J. Periodont. Res. 2009, 44, 472–478.
  16. Femiano F., Lanza A., Buonaiuto C., Gombos F., Nunziata M., Cuccurullo L., Cirillo N.: Burning mouth syndrome and burning mouth in hypothyroidism: proposal for a diagnostic and therapeutic protocol. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. Endod. 2008, 105, 22–27.
  17. Siponen M., Huuskonen L., Läärä E., Salo T.: Association of oral lichen planus with thyroid disease in a Finnish population: a retrospective case-control study. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. Endod. 2010, 110, 319–324.
  18. Toso A., Colombani F., Averono G., Aluffi P., Pia F.: Lingual thyroid causing dysphagia and dyspnoea. Case reports and review of the literature. Acta Otorhinolaryngol. Ital. 2009, 29, 213–217.
  19. Padbury A.D. Jr, Tözüm T.F., Taba M. Jr, Ealba E.L., West B.T., Burney R.E., Gauger P.G., Giannobile W.V., McCauley L.K.: The impact of primary hyperparathyroidism on the oral cavity. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2006, 91, 3439–3445.
  20. Angadi P.V., Rekha K., Shetty S.R.: An exophytic mandibular brown tumor: an unusual presentation of primary hyperparathyroidism. Oral Maxillofac. Surg. 2010, 14, 67–69.
  21. Parbatani R., Tinsley G.F., Danford M.H.: Primary hyperparathyroidism presenting as a giant-cell epulis. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. Endod. 1998, 85, 282–284.
  22. Yamaguti P.M., Arana-Chavez V.E., Acevedo A.C.: Changes in amelogenesis in the rat incisor following short-term hypocalcaemia. Arch. Oral Biol. 2005, 50, 185–188.
  23. Kelly A., Pomarico L., de Souza I.P.: Cessation of dental development in a child with idiopathic hypoparathyroidism: a 5-year follow-up. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. Endod. 2009, 107, 673–677.
  24. Kurnatowska A.J., Bieniek E.: Ocena stanu przyzębia dzieci i młodzieży chorych na cukrzycę typu 1. Diabet. Pol. 2004, 11, 23–25.
  25. Paprotna-Cnota A., PostekStefańska L.: Stan zdrowia jamy ustnej chorych na cukrzycę. Magazyn Stomatol. 2005, 15, 1, 29–31.
  26. Negrato C.A., Tarzia O.: Buccal alterations in diabetes mellitus. Diabetol. Metab. Syndr. 2010, 2–3.
  27. Ali A.A., Suresh C.S.: Oral lichen planus in relation to transaminase levels and hepatitis C virus. J. Oral Pathol. Med. 2007, 36, 604–608.
  28. Kurnatowska A., Bieniek E.: Zmiany w jamie ustnej u chorych na cukrzycę insulinozależną. Dent. Med. Probl. 2004, 41, 113–118.
  29. W ierusz-Wysocka B., Zozulińska D.: Zakażenia u chorych na cukrzycę. W: Cukrzyca. Red.: Sieradzki J., Gdańsk 2006, 2, 623–630.
© Wroclaw Medical University