Dental and Medical Problems

Dent Med Probl
JCR Impact Factor (IF) – 2.6
Scopus CiteScore (2022) – 2.9 (CiteScore Tracker 2023 – 4.0)
Index Copernicus (ICV 2022) – 134.48
MNiSW – 70 pts
Average rejection rate (2023) – 82.91%
ISSN 1644-387X (print)
ISSN 2300-9020 (online)
Periodicity – bimonthly


 

Download original text (PL)

Dental and Medical Problems

2010, vol. 47, nr 4, October-December, p. 472–477

Publication type: review

Language: Polish

License: Creative Commons Attribution 3.0 Unported (CC BY 3.0)

Zapalenie przyzębia jako czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego

Periodontitis as a Risk Factor in Cardiovascular Diseases

Andrzej Miskiewicz1,, Grzegorz Szparecki2,

1 Zakład Chorób Błony Śluzowej i P rzyzębia Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

2 Katedra i Zakład Anatomii Patologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Streszczenie

Zapalenia przyzębia są różnorodną grupą chorób, których wspólną cechą jest utrata tkanek otaczających ząb. Choroby te są następstwem zakłócenia równowagi między bakteryjną płytką nazębną a układem immunologicznym gospodarza, co prowadzi do stanu zapalnego tkanek przyzębia. Objawami klinicznymi zapalenia przyzębia są: utrata przyczepu łącznotkankowego, zniszczenie włókien ozębnej i resorpcja kości wyrostka zębodołowego, a także krwawienie podczas badania klinicznego. Obecny postęp wiedzy dostarcza nowych dowodów wskazujących, że zapalenie przyzębia może być znaczącym czynnikiem ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak: choroba niedokrwienna serca, choroba tętnic obwodowych, miażdżyca, zawał mięśnia sercowego oraz infekcyjne zapalenie wsierdzia – jednostki polegającej na anatomicznych i czynnościowych zmianach na zastawkach serca. Związek ze stanami zapalnymi w jamie ustnej jest powszechnie znany, a głównym czynnikiem etiologicznym jest występowanie w jamie ustnej Streptococcus viridians. Powszechnie znanymi czynnikami ryzyka wspólnymi dla zapalenia przyzębia i chorób sercowo-naczyniowych są: wiek, płeć, uwarunkowania socjalno-ekonomiczne, czynniki metaboliczne, stres, palenie tytoniu. Postuluje się związek między tymi chorobami za pośrednictwem markerów zapalnych (CRP, IL-6, leukocytoza), czynników infekcyjnych (przejściowa bakteriemia), markerów hemostazy i fibrynolizy (PAI-1) oraz markerów metabolicznych (triglicerydy, LDL, glikemia). Praca jest przeglądem najnowszych doniesień naukowych na temat czynników potwierdzających korelację kliniczną między zapaleniem przyzębia a chorobami sercowo-naczyniowymi.

Abstract

Periodontitis is a multifacrious group of diseases whose common characteristics include loss of anatomical structures around tooth. This process occurs due to imbalance between bacterial plaque influence and immunological system of the host – therefore inflammation in the periodontium occurs. Clinical manifestations of periodontitis include: attachment loss, degradation of periodontal ligaments, proteolysis of alveolar process and finally hemorrhage during clinical examination. There is a growing evidence that periodontitis is a significant factor influencing cardiovascular diseases, for instance coronary heart syndrome, peripheral arteries disease, atherosclerosis, myocardial infarction, infectious endocarditis – a disease manifesting itself by anatomical and functional changes in sinoatrial valves. Its relation to oral infection is well grounded. The main etiological factor is oral colonization by Streptococcus viridians. Apart from widely known risk factors common for periodontitis and cardiovascular diseases mentioned above, such as age, sex, socioeconomical status, metabolic factors, stress, smoking tobacco, it is postulated that there exists a link between these diseases through inflammation markers (for instance CRP, IL-6, white blood cells count), infectious factors (transitionary bacteriema), hemostasis and fibrinolysis markers (PAI-1), metabolic markers (triglicerydes, LDL, blood glucose). This work is a review of most up-to-date scientific works referring to new factors that confirm clinical correlation between periodontis and cardiovascular diseases.

Słowa kluczowe

choroby sercowo-naczyniowe, infekcyjne zapalenie wsierdzia, zapalenie przyzębia, mediatory stanu zapalnego

Key words

cardiovascular diseases, infectious endocarditis, periodontis, inflammation markers

References (29)

  1. Wolf H., Rateitschak Edith i Klaus: Periodontologia. Red. tłum. polskiego: Jańczuk Z., Wyd. Czelej 2006.
  2. Górska R. et al.: Choroby błony śluzowej jamy ustnej. Wyd. Med Tour Press 2007.
  3. Stępińska J., Undas A.: Choroby wewnętrzne. Red. Szczeklik A. i in. Choroby wsierdzia 2005, T1, 271–284.
  4. Braunwald E.: Heart Disease. Textbook of cardiovascular medicine, 5th edition, 1077–1099.
  5. Baldassarri L., Creti R., Arciola C.R., Montanaro L., Venditti M., Di Rosa R.: Analysis of virulence factors in cases of enterococcal endocarditis. Clin. Microbiol. Infect. 2004, 1006–1008.
  6. Nomura R., Nakano K., Nemoto H., Fujita et al.: Isolation and characterization of Streptococcus mutans in heart valve and dental plaque specimens from a patient with infective endocarditis. J. Med. Microbiol. 2006, 55, 1135–1140.
  7. Renvert S., Pettersson T., Ohlsson O., Persson G. R.: Bacterial profile and burden of periodontal infection in subjects with a diagnosis of acute coronary syndrome. J. Periodontol. 2006, 77, 1110–1119.
  8. Lafaurie I., Mayorga-Fayad I., Torres M.F., Castillo M.: Periodontopathic microorganisms in peripheric blood after scaling and root planing. J. Clin. Periodontol. 2007, 34, 873–879.
  9. Forner L., Larsen T., Kilian M., Holmstrup, P.: Incidence of bacteremia after chewing, tooth brushing and scaling in individuals with periodontal inflammation. J. Clin. Periodontol. 2006, 33, 401–407.
  10. Persson G.R., Persson E.R.: Cardiovascular disease and periodontitis: an update association and risk. J. Clin. Periodontol. 2008, 35, 362–379.
  11. Kinane D. F., Riggio M.P., Walker K.F., MacKenzie D., Shearer B.: Bacteraemia following periodontal procedures. J. Clin. Periodontol. 2005, 32, 708–713.
  12. Maeda K., Nagata H.: Oral streptococcal glyceraldehyde-3 phosphatedehydrogenase mediates interaction with Porphyromonas gingivalis fimbriae. Microb. Infect. 2004, 6, 1163–1670.
  13. Nonnenmacher C., Stelzel M., Susin C., SattlerA. M., Schaefer J.R.: Periodontal microbiota in patients with coronary artery disease measured by real-time polymerase chain reaction: a case-control study. J. Periodontol. 2007, 78, 1724–1730.
  14. Undas A.: Choroby wewnętrzne, Red. Szczeklik A. et al. Miażdżyca 2005, T1, 135–136.
  15. Kruś S., Skrzypek-Fakhoury E.: Miażdżyca. [W:] Patomorfologia kliniczna, PZWL, Warszawa 2007, 64–68.
  16. Górska R.: Klasyfikacja chorób przyzębia. [W:] Praktyczna periodontologia kliniczna. Red. Z. Jańczuk. Quintesence 2004, 83–108.
  17. Rivera J.J., Nasir K., Campbell, C., Carvalho J.A.: Relation of plasma lipoprotein levels with low-grade inflammation in white men without clinical evidence of myocardialischemia. Am. J. Cardiol. 2007, 100, 450–454.
  18. D’Aiuto F., Nibali L., Parkar M., Suvan J.: Short-term effects of intensive periodontal therapy on serum inflammatory markers and cholesterol. J. Den. Res. 2005, 84, 269–273.
  19. Nibali L., D’Aiuto F., Griffiths G., Patel K., Suvan, J., Tonetti M.S.: Severe periodontitis is associated with systemic inflammation and a dysmetabolic status: a case-control study. J. Clin. Periodontol. 2007, 34, 931–937.
  20. Kozarov E., Sweier D., Shelburne C., Progulske-Fox A.: Detection of bacterial DNA in atheromatous plaques by quantitative PCR. Microb. Infect. 2006, 8, 687–693.
  21. Fiehn N.E., Larsen T., Christiansen N., Holmstrup P., Schroeder T.V.: Identification of periodontal pathogens in atherosclerotic vessels. J. Periodontol. 2005, 76, 731–736.
  22. Yavuz M.T., Yavuz O., Yazici M. et al.: Interaction between Chlamydia pneumonia seropositivity, inflammation and risk factors for atherosclerosis in patients with severe coronary stenosis. Scand. J. Clin. Lab. Invest. 2006, 66, 523–534.
  23. Montebugnoli L., Servidio D., Miaton R.A., Prati C., Tricoci P., Melloni C., Melandri G.: Periodontal health improves systemic inflammatory and haemostatic status in subjects with coronary heart disease. J. Clin. Periodontol. 2005, 32, 188–192.
  24. Taylor A., Tofler H., Carey M.: Full-mouth tooth extraction lowers systemic inflammatory and thrombotic markers of cardiovascular risk. J. Den. Res. 2006, 85, 74–78.
  25. Tonetti M. S., D’Aiuto F., Nibali L., Donald A., Storry C., Parkar M., Suvan J., Hingorani A. D., Vallance P., Deanfield J.: Treatment of periodontitis and endothelial function. New Engl. J. Med. 2007, 356, 911–920.
  26. Kornman K.S., Crane A., Whang H.-Y., di Giovine F.S., Newman F.G., Pirk F.W., Wilson Jr T.G., Higginbottom F.L., Duffy G.W.: The interleukin-1 genotype as a severity factor in adult periondontal disease. J. C lin. Periodontol. 1997, 24, 72–77
  27. Giannessi D., Colotti C., Maltinti M., Del Ry S., Prontera C., Turchi S., Labbate A., Neglia D.: Circulating heat shock proteins and inflammatory markers inpatients with idiopathic left ventricular dysfunction: their relationships with myocardial and microvascular impairment. Cell Stress Chaperones 2007, 12, 265–274.
  28. Gołąb J., Jakubisiak M., Zagożdżon R., Obłakowski P.: Cytokiny. [W:] Immunologia, Red.: Gołąb J. et al. PWN, Warszawa 2007, 108–152.
  29. Gołąb J., Jakubisiak M.: Mechanizmy rozpoznawania drobnoustrojów. [W:] Immunologia, Red.: Gołąb J. et al. PWN, Warszawa 2007, 78–93.
© Wroclaw Medical University