Dental and Medical Problems
2010, vol. 47, nr 2, April-June, p. 137–143
Publication type: original article
Language: Polish
Publiczny program zapobiegania próchnicy w Polsce u dzieci i młodzieży
Polish Public Caries Prophylaxis Programme for Children and Young People
1 Zakład Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Streszczenie
Wprowadzenie. Ciągła ocena stanu zdrowia jamy ustnej służy poprawie jakości opieki stomatologicznej w podnoszeniu skuteczności wdrażanych programów zdrowotnych.
Cel pracy. Dokonanie przeglądu funkcjonującego w roku 2008 ogólnopolskiego publicznego programu profilaktycznego połączonego z zabiegiem uszczelniania zębów mlecznych i stałych w 3 grupach wieku.
Materiał i metody. Badaniem epidemiologicznym objęto łącznie 5767 osób w wieku 6 i 15 lat oraz 18 lat z 16 województw. Badania realizowano z uwzględnieniem wytycznych WHO (Oral Health Surveys).
Wyniki. Ogółem w kraju odsetek dzieci i młodzieży objętych programem profilaktycznym w odpowiednich grupach wynosił: 24,4 i 29,6 oraz 27,4. Dzieci 6- i 15-letnie objęto programem w 6 województwach, najniższy odsetek dzieci z uszczelnionymi zębami stwierdzono w woj. dolnośląskim (0,8) i kujawsko-pomorskim (50,0) oraz dla 18-latków w 10 województwach, najniższy odsetek odnotowano w woj. warmińsko-mazurskim (1,4). Odsetek dzieci 6-letnich z uszczelnionymi zębami mlecznymi i stałymi wynosił odpowiednio 0,9 i 5,6. Odsetek dzieci 15- i 18-letnich z uszczelnionymi zębami stałymi wynosił odpowiednio 19,7 i 15,4 przy średniej liczbie uszczelnionych zębów odpowiednio: 3,09 i 2,87. W zależności od województwa najniższy odsetek dzieci 6-letnich z uszczelnionymi zębami mlecznymi odnotowano w woj. lubelskim 0,8 w zębach stałych w woj. śląskim 1,7 i odpowiednio u dzieci 15- i 18-letnich w woj. kujawsko-pomorskim 2,8 i pomorskim 1,1.
Wnioski. Programy profilaktyczne realizowano w stopniu niewystarczającym, ze znacznym zróżnicowaniem w zależności od płci, grupy wieku i regionu zamieszkania. Ogółem w kraju odsetek uszczelnionych zębów mlecznych i stałych był bardzo mały niezależnie od grupy wieku i regionu zamieszkania.
Abstract
Background. Monitoring of the health status of oral cavity improves the quality of dental care to rise the effectiveness of implemented health programmes.
Objectives. The aim of the study was to revise the 2008 all-Poland public caries prophylaxis programme which included sealing procedure of primary and permanent teeth in three age groups.
Material and Methods. The epidemiological study has been conducted on 5767 patients aged 6, 15 and 18 in 16 regions (voivodships) of the country. The study was based on the WHO guidelines (Oral Health Surveys).
Results. Total percentage of Polish children and youth in the programme in respective age groups was 24.4, 29.6 and 27.4. Children aged 6 and 15 took part in the programme in 6 voivodships. The lowest percentage of children with sealed teeth was observed in Lower Silesia (0.8) and Kujawsko-Pomorskie (50.0). 18-year-olds took part in the programme in 10 voivodships. The lowest percentage was noted in Warmińsko-Mazurskie (1.4). The percentage of 6-year-old children with sealed primary and permanent teeth was respectively 0.9 and 5.6. The percentage of 15- and 18-year-olds was respectively: 19.7 and 15.4 with average number of sealed teeth respectively: 3.09 and 2.87. The lowest percentage of 6-year-olds with sealed primary teeth was observed in Lubelskie voivodship (0.8), the lowest percentage of 6-year-olds, with sealed permanent teeth was observed in Śląskie voivodship. Respectively, in the group of 15-year-olds, the lowest percentage (2.8) was observed in Kujawsko-Pomorskie and Pomorskie (1.1) voivodship.
Conclusion. The range of caries prophylaxis programmes has been unsufficient, its results are diverse, depending on sex, age group, address and regional differences. The total percentage of sealed primary and permanent teeth was very low, regardless of the age group or region of Poland.
Słowa kluczowe
profilaktyka próchnicy, badania epidemiologiczne, uszczelnianie bruzd
Key words
dental caries prophylaxis, epidemiological study, fissure sealing
References (17)
- Pitts N., Harker R.: Obvious decay experience Children Dental Health in the UK 2003, Office for national statistics. London.
- Vehkalahti M., Tarkkonen L., Varsio S., Heikkila P.: Decrease in and polarization of Dental Caries. Occurrence among Child and Youth populations, 1976–1993. Caries Res. 1997, 31, 161–165.
- Ogólnopolski monitoring zdrowia jamy ustnej i jego uwarunkowań. Polska 2002, Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 2003.
- Ogólnopolski monitoring zdrowia jamy ustnej i jego uwarunkowań. Polska 2004, Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 2004.
- Stan zdrowia jamy ustnej oraz potrzeby profilaktyczno-lecznicze dzieci w wieku 6 i 12 lat w Polsce w pierwszych latach procesu integracji europejskiej. Ministerstwo Zdrowia. Warszawa 2005.
- Wojtowicz D.: Profilaktyka próchnicy pierwszych zębów trzonowych za pomocą laku Nuva-Seal. Czas. Stomatol. 1979, 32, 9, 845–850.
- Jodkowska E.: Dwuletnie badania kliniczne po zastosowaniu materiału uszczelniającego Nuva-Seal. Czas. Stomatol. 1984, 37, 917–929.
- Jańczuk Z.: Raport o skuteczności profilaktycznego uszczelniania (lakowania) bruzd pierwszych zębów trzonowych stałych u dzieci polskich na podstawie badań epidemiologicznych. Wyniki roczne na zlecenie MZiOS. Epidemiology 3, 1996.
- Banach J., Jańczuk Z., Lisiecka K., Koronczewska Z.: Stan narządu żucia populacji polskiej. Raport z badań epidemiologicznych i ankietowych przeprowadzonych w 1995 r. Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 1995 r.
- Jańczuk Z.: Profilaktyka profesjonalna w stomatologii. PZWL, Warszawa 2004, 112–128.
- Fidecki M., Jodkowska E.: Ocena skuteczności uszczelniania bruzd międzyguzkowych w świetle badań polskich autorów. Czas. Stomatol. 2008, 61, 784–796.
- Stan zdrowia jamy ustnej dzieci i młodzieży. Monitoring zdrowia jamy ustnej. Polska 2008. Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 2008.
- Jodkowska E.: Skuteczność zabiegu uszczelniania bruzd międzyguzkowych w świetle odległych obserwacji klinicznych i badań laboratoryjnych. Rozprawa habilitacyjna, AM Warszawa, 2000.
- Siudmak B.: Efektywność lakowania bruzd pierwszych i drugich zębów trzonowych u dzieci i młodzieży. Obserwacje dziesięcioletnie. Magazyn Stomatol. 2009, 19, 132–138.
- Schulte A., Rossbach R., Tramini P.: Association of caries experience in 12-year-old children in Heidelberg, Germany and Montpelier, France with different caries preventive measures. Commun. Dent. Oral Epidemiol. 2001, 29, 354–361.
- Van Wyk P.J., Kronn J., White J.G.: Evaluation of a fissure sealant program as part of community based teaching and training. J. Dent. Educ. 2004, 68, 50–54.
- Schniffer U., Reich E.: Prävalenzen zu ausgewählten klinischen Variablen bei den Jugendichen (12 Jahre) In: Michaelis W, Reich E (Hrsg) DMS III Ergebnisse, Trends und Problemanalysen auf der Grundlage bevölkerungsrepräsentativer Stichproben. Deutche Arzteverlag. Köln 1999.