Wroclaw Medical University

Streszczenie

Wprowadzenie. Zakłady Azotowe uwalniają do atmosfery duże ilości produktów ubocznych, takich jak: tlenki azotu i ich pochodne, pyły dymnicowe, tlenki węgla i siarki, które działają negatywnie na organizm człowieka. Najsilniejsze skutki oddziaływania Zakładów Azotowych były w gminie Żyrzyn, leżącej 12 km na płn.-wsch. od Puław, co było spowodowane przewagą wiatrów wiejących z zachodu, płd.-zach. i płd.-wsch. Miejscowością o najmniejszym wpływie zanieczyszczeń okazał się Nałęczów, który leży 38 km od Puław i charakteryzuje się swoistym mikroklimatem. Modyfikacja ekologiczna zakładu skłoniła do przeprowadzenia ponownych badań i oceny stanu twardych tkanek zębów u dzieci.
Cel pracy. Ocena porównawcza stanu twardych tkanek zębów u dzieci 10–11-letnich z miejscowości narażonych na wpływ zanieczyszczeń emitowanych przez Zakłady Azotowe „Puławy” przed (1998 r.) i po modernizacji (2009 r.) mającej na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono w 2 etapach oraz w 3 miejscowościach, tj. w Puławach (49 dzieci), w Żyrzynie (52 dzieci), miejscowości o najwyższym stopniu skażenia i w Nałęczowie (54 dzieci) – miejscowości kontrolnej, wolnej od skażeń. Pierwszą 155-osobową grupę dzieci 10–11-letnich zbadano w 1998 r. Drugą turę badań wykonano w 2009 r. po modernizacji ekologicznej Zakładów i zbadano 91 dzieci w tych samych miejscowościach, tj. w Puławach (28), Żyrzynie (30), Nałęczowie (33). Obliczono frekwencję próchnicy, średnią liczbę PUW dla uzębienia stałego, wskaźnik leczenia, wskaźnik higieny jamy ustnej oraz odsetek zmian w twardych tkankach zębów.
Wyniki. Wskaźniki określające stan uzębienia, takie jak: frekwencja próchnicy, liczba PUW miały wysokie wartości w I etapie badań, a po modernizacji Zakładów wartości te zmniejszyły się. Odsetek zmian w obrębie twardych tkanek zębów uległ znacznemu zmniejszeniu w 2009 r. w miejscowościach narażonych, a w miejscowości kontrolnej zmiana była nieznaczna.
Wnioski. Wyniki badań własnych nie uwidaczniają wyłącznego i zasadniczego wpływu zanieczyszczeń Zakładów Azotowych na frekwencję i intensywność procesu próchnicowego, ale nie można wykluczyć ich wpływu na zaburzenia mineralizacji w obrębie twardych tkanek zębów.

Abstract

Background. Zakłady Azotowe emit into the atmosphere large amounts of by-products, such as: nitrogen oxides and their derivatives, pulverized fuel dusts, or oxides of carbon and sulfur, which have a negative effect on the human organism. The Żyrzyn district, situated 12 km to the north-east of Puławy, was the most negatively affected by the vicinity of Zakłady Azotowe, which was caused by the winds blowing mostly from the west, south-west, and south-east. The place that suffered the least from pollution was Nałęczów, which lies 38 km away from Puławy and is characterized by a specific microclimate. Ecological modification of the plant appeared a good occasion to conduct a follow-up study and assess the condition of children’s hard dental tissue anew.
Objectives. The aim of the study was to comparatively assess the condition of hard dental tissue in 10–11-year-old children from places affected by pollution emitted by Zakłady Azotowe Puławy before and after modernization meant to decrease pollutant emission.
Material and Methods. The study was performed in two stages and included children from 3 places, i.e. Puławy (49 children), where the plant is situated, Żyrzyn (52 children), where the highest degree of pollution was revealed, and Nałęczów (54 children), a control place, free of pollution. The first group of 155 10–11-year-old children was examined in 1998. The examination was repeated in 2009 after the ecological modification of the plant and comprised 91 children from the same places, i.e. Puławy (28 children), Żyrzyn (30 children), and Nałęczów (33 children). The following values were calculated and compared: caries prevalence, mean DMF index for permanent dentition, treatment index, oral hygiene index, and percentage of pathological changes within the dental hard tissue.
Results. The indexes determining dentition status, like caries prevalence, or DMF, were high in stage I of the study, whereas they fell after plant modernization. The percentage of pathological changes within hard dental tissue significantly decreased in 2009 in the places exposed to pollution, whereas the difference was negligible in the control place.
Conclusion. Own findings do not reveal an exclusive and/or essential influence of pollution emitted by Zakłady Azotowe Puławy on the prevalence and intensity of the decay process, but its negative impact on mineralization of dental hard tissue may not be excluded.