Dental and Medical Problems

Dent Med Probl
Index Copernicus (ICV 2021) – 132.50
MEiN – 70 pts
CiteScore (2021) – 2.0
JCI (2021) – 0.5
Average rejection rate (2022) – 79.69%
ISSN 1644-387X (print)
ISSN 2300-9020 (online)
Periodicity – quarterly

Download PDF

Dental and Medical Problems

2009, vol. 46, nr 4, October-December, p. 519–523

Publication type: historical article

Language: Polish

Rozwój znieczulenia miejscowego w polskiej stomatologii

Development of Local Anaesthesia in Polish Dentistry

Marlena Trąbska−Świstelnicka1,, Maria Wiernicka−Menkiszak1,, Renata Samulak−Zielińska2,

1 Zakład Periodontologii Katedry Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie

2 Prywatna Praktyka Stomatologiczna w Szczecinie

Streszczenie

Celem pracy jest przedstawienie rozwoju technik i stosowanych środków znieczulenia miejscowego w polskiej stomatologii w XIX i na początku XX wieku. Pierwsze zabiegi w znieczuleniu ogólnym przeprowadzono właśnie w dentystyce, lecz po odkryciu znieczulenia miejscowego ograniczono stosowanie narkozy. Najczęściej używanymi wówczas środkami znieczulenia miejscowego były: kokaina, prokaina, a następnie lidokaina. Antoni Cieszyński, Józef Jarząb i Henryk Hilarowicz wprowadzili techniki znieczulania, które są do dziś stosowane.

Abstract

The aim of the study is to present development of anestheic techniques and drugs used in polish dentistry in XIX and XX century. First operations with general anesthesia were performed in dentistry but after the discovery of local anesthesia the usage of narcosis was reduced. Most often used drugs were cocaine, procaine and next lidocaine. Antoni Cieszyński, Józef Jarząb and Henryk Hilarowicz were important people in this part of dental history. Their anestheic techniques are used nowdays.

Słowa kluczowe

historia medycyny, historia stomatologii, znieczulenie miejscowe

Key words

history of medicine, history of dentistry, local anesthesia

References (42)

  1. SARRAZIN R.: Uśmierzanie bólów i uspokojenie nadwrażliwych pacjentów w stomatologii. Kron. Dent. 1938, 5, 195.
  2. KOZACZKA A.: O środkach miejscowo znieczulających w dentystyce (z uwzględnieniem najnowszych). Prz. Lek. 1906, 26, 473–474, 27, 491–493.
  3. DRYGAS A.: Walka z bólem w aspekcie historycznym. Farm. Pol. 1983, 39, 225–230.
  4. BENNETT C.R.: Anesthetic management. Historical, present, future. Dent. Clin. North. Am. 1987, 31, 81–95.
  5. KORZENIOWSKI H.K.: Rys historyczny środków stłumiających czucie i ich wpływ na chirurgię. Pam. Tow. Lek. Warszawa 1856, 1, 52–82.
  6. GREENE N.M.: A consideration of factors in the discovery of anesthesia and their effects on its development. Anesthesiology 1971, 35, 515–522.
  7. ŁEPKOWSKI W.: Pental jako środek znieczulający. Prz. Lek. 1891, 48, 605.
  8. CZYżEWSKI K.: Walka z bólem w ostatnich latach. Med. Przyr. 1937, 3, 3–11.
  9. HERMAN H.: O znieczulaniu w chirurgii. Wykład kliniczny. Lwowski Tyg. Lek. 1907, 7, 75–78, 8, 89–91, 9, 101–103.
  10. GOEBEL K.: Nowy sposób znieczulenia przy wyjmowaniu zębów. Prz. Lek. 1877, 12, 136–137.
  11. SCHELLER A.: Chlorek etylu, nowy środek do znieczuleń miejscowych. Gaz. Lek. 1891, 14, 253–257.
  12. Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Red.: Kostowski W. PZWL, Warszawa 2001.
  13. CALATAYUD J., GONZALEZ A.: History of the development and evolution of local anesthesia since the coca leaf. Anesthesiology 2003, 98, 1503–1508.
  14. REUTSCH Y.A., BONI T., BORGEAT A.: From cocaine to ropivacaine: the history of local anesthetic drugs. Curr. Top. Med. Chem. 2001, 1, 175–182.
  15. MALAMED S.F.: Local anesthetics: Dentistry’s most important drugs. J. Am. Dent. Assoc. 1994, 125, 1571–1576.
  16. INGLE J.L.: William Halsted, surgeon, pionieer in oral nerve block injection, and victim of drug experimentation. J. Am. Dent. Assoc. 1971, 82, 46.
  17. MANDEL I.D.: Carl Koller: mankind’s greatest benefactof? The story of local anesthesia. J. Dent. Res. 1998, 77, 536.
  18. KARGER−DECKER B.: Besiegter Schmerz. Geschichte der Narkose und der Localanesthesie. Verlag Köhler und Amelang, Leipzig 1984.
  19. THORWALD J.: Triumf chirurgów. Znak, Kraków 2008.
  20. WAJS S.: Wybrane zagadnienia z historii dentystyki. Sanmedica, Warszawa 1994.
  21. LEWANDOWSKI W.: Coca i Zanthoxilum. Medycyna 1878, 5, 70–71.
  22. PIENIążEK P.: O działaniu kokainy jako środka miejscowo znieczulającego. Prz. Lek. 1886, 13, 190–191.
  23. LANDAU D.: Kokaina w dentystyce. Gaz. Lek. 1885, 4, 82–83.
  24. Kron. Tow. Lek. Warszawa 1885, 331–333.
  25. GABRYSZEWSKI A.: O wartości kokainy w chirurgii. Prz. Lek. 1894, 2, 17–19, 3, 31–34, 4, 474–479.
  26. PRZYBYLSKI K.: Znieczulenie miejscowe w Polsce 1884–1939. Praca doktorska. Akademia Medyczna, Warszawa:1995.
  27. MEISSNER A.: Memoriał prof. Dra Alfreda Meissnera, Kierownika Oddziału Chirurgii Stomatologicznej Państwowego Instytutu Dentystycznego, dla Komisji obranej przez Radę Profesorów, celem rozpatrzenia używalności kokainy w dentystyce. Pol. Gaz. Lek. 1930, 12, 245–246.
  28. BAKIEROWSKI W.: Znieczulenie miejscowe w dentystyce. Prz. Dent. 1925, 7, 170–197.
  29. KLUGER W.: Propezyna, nowy lek miejscowo znieczulający. Prz. Lek. 1909, 1, 4–5.
  30. BECKER D. E., Reed K. L.: Essentials of local anesthetic pharmacology. Anesth. Prog. 2006, 53, 103.
  31. DZIERżAWSKI B.: Eukaina, nowy środek miejscowo znieczulający i zastosowanie jego w dentystyce. Medycyna 1896, 51, 1285–1290, 32, 1309–1315.
  32. HERYNG T.: Metody badania i miejscowe leczenie chorób krtani. Wydawnictwo Gazety Lekarskiej, Warszawa 1906.
  33. STANISŁAWSKI S.: Braun o znieczuleniu miejscowem. Medycyna 1899, 6, 132–134.
  34. ROSSBERGER S.: O swoistem działaniu kokainy i jego zastosowaniu w terapii. Prz. Lek. 1894, 25, 348–350, 23, 316–317.
  35. HOLMDAHL M.H.: Xylocain (lidocaine, lignocaine), its discovery and Gordh's contribution to its clinical use. Acta Anaesthesiol. Scand. 1998, Suppl, 113, 8–12.
  36. HOFUNG E.: Stan współczesny sprawy znieczulenia miejscowego w dentystyce. Kron. Dent. 1914, 3, 1–10, 2, 33–9, 3, 65–73, 4, 97–106.
  37. SCHELLER A.: Zastosowanie kokainy w dentystyce. Gaz. Lek. 1885, 12, 240–244.
  38. DZIERżAWSKI B.: Czy płyn wstrzykiwany w dziąsło może przenikać przez kość? Przyczynek do nauki o znieczuleniu miejscowem przy wyjmowaniu zębów. Now. Lek. 1897, 2, 108–112.
  39. HILAROWICZ H.: Zasady znieczulenia miejscowego. Zarys praktyczny dla lekarzy i studentów medycyny. Wydawnictwo Gazety Lekarskiej, Lwów 1924.
  40. CIESZYŃSKI A.: Znieczulanie pni nerwu trójdzielnego. Pol. Stomat. 1933, 8–9, 205–252.
  41. PAWELA T.: Znieczulenie mandybularne. Czas. Stomatol. 1980, 43, 471–474.
  42. JARZąB J.: Zewnątrzustna (ekstraoralna) metoda znieczulania przy szczękościskach i obrzękach okolicy podżuchwowej. Prz. Dent. 1932, 9, 189–194.
© Wroclaw Medical University