Dental and Medical Problems

Dent Med Probl
Impact Factor (IF 2023) – 2.7
Journal Citation Indicator (JCI 2023) - 1.06
Scopus CiteScore (2023) – 4.0 (CiteScore Tracker – 4.9)
Index Copernicus (ICV 2023) – 181.00
MNiSW – 70 pts
ISSN 1644-387X (print)
ISSN 2300-9020 (online)
Periodicity – bimonthly


 

Download original text (PL)

Dental and Medical Problems

2009, vol. 46, nr 3, July-September, p. 273–278

Publication type: editorial

Language: Polish

License: Creative Commons Attribution 3.0 Unported (CC BY 3.0)

Czy ortodonci są jeszcze potrzebni? Epidemiologia wad zgryzowo−zębowych u dzieci i młodzieży w Polsce w ostatnich 15 latach

Are Orthodontists Still Needed? Epidemiology of Malocclusion Among Polish Children and Teenagers in Last 15 Years

Beata Kawala1,, Marta Szumielewicz1,, Anna Kozanecka1,

1 Katedra i Zakład Ortopedii Szczękowej i Ortodoncji, Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Streszczenie

Narodowy Program Ochrony Narządu Żucia w latach 1997–2001 zakładał obniżenie zachorowalności na choroby narządu żucia oraz występowania wad zgryzu przez wdrożenie programów promocji zdrowia i intensyfikację zapobiegania próchnicy i zapaleniom dziąseł. Oczekiwano 15% obniżenia odsetka dzieci i młodzieży z wadami zgryzu w stosunku do1995 r. Dane z opublikowanych w ostatnich 15 latach badań epidemiologicznych powinny umożliwić ocenę realizacji tego założenia oraz stanowić punkt odniesienia przy tworzeniu kolejnych programów zdrowotnych umożliwiających osiągnięcie celów WHO. Celem pracy było porównanie aktualnych danych epidemiologicznych dotyczących występowania w Polsce wad zębowo−zgryzowych wśród dzieci i młodzieży w ciągu ostatnich 15 lat. Przedstawiono dane epidemiologiczne pochodzące z badań własnych oraz 21 prac innych autorów dotyczących wad zgryzu w różnych grupach wiekowych (6., 8., 11., 12. i 18. rok życia) opublikowanych w latach 1993–2008. W związku z trudnościami w przeprowadzeniu analizy porównawczej danych przedstawianych w poszczególnych publikacjach niemożliwa była jednoznaczna ocena zmian zachodzących w narządzie żucia dotyczących zaburzeń zębowo−zgryzowych u dzieci i młodzieży w ciągu ostatnich 15 lat w Polsce. Podjęto jedynie próbę interpretacji dostępnych danych: większość badań epidemiologicznych prowadzonych w ciągu ostatnich 15 lat miało charakter regionalny i dotyczyło jedynie kilku rejonów Polski, dlatego nie można jednoznacznie ocenić realizacji założeń Narodowego Programu Ochrony Narządu Żucia w latach 1997–2001. Wydaje się jednak, że planowane cele odnośnie do 15% spadku wad zgryzu nie zostały osiągnięte. Brakuje ponadto jednolitych kryteriów oceny zaburzeń zgryzowo−zębowych i ich klasyfikacji, co utrudnia analizę porównawczą danych uzyskanych w badaniach prowadzonych przez różnych autorów. Obserwuje się tendencję do wzrostu częstości występowania wad zgryzowo−zębowych w kolejnych grupach wiekowych. Najczęściej występującymi wadami zgryzu wg klasyfikacji Orlik−Grzybowskiej są wady dotylne – tyłozgryzy.

Abstract

The aims of National Program of Stomatognathic System Care for years 1997–2001 were to reduce the incidences of stomatognathic system diseases and the occurrence of malocclusions due to initiation of oral health programs and intensification of caries and gingivitis’ prophylactic. 15% decrease in malocclusion occurrence among children and youth was expected with relation to year 1995. Epidemiological data published during last 15 years should allow to evaluate a fulfillment of the above goals as well as help to create new health programs making realization of WHO goals possible. The purpose of the article was to compare current epidemiological data concerning frequency of dento−occlusal disorders among Polish children and youth in last 15 years. Data from own research and 21 publications of other authors about the occurrence of malocclusions in different age groups (6, 8, 11, 12, 18 year of life) published between years 1993 and 2008 were included. An evaluation of changes in stomatognathic system in dento−occlusal disorders among Polish children in the last 15 years was impossible due to difficulties in comparing data presented by different authors. An attempt of the data interpretation was done: majority of epidemiological research in the last 15 years was regional and few regions were included. The realization of the goals of National Program of Stomatognathic System Care for years 1997–2001 cannot be evaluated, however, it seems that scheduled reduction of 15% of malocclusion was not achieved. Furthermore there is lack of straight rules of dento−occlusal disorders’ diagnosis and their classification. The tendency of increasing frequency of dento−occlusal disorders with age is observed. The most common disorders according to Orlik−Grzybowska’s classification are class II malocclusions.

Słowa kluczowe

wady zgryzu, wady zębowe, epidemiologia

Key words

malocclusions, teeth disorders, epidemiology

References (29)

  1. HOBDELL M., PETERSEN P.E., CLARCKSON J., JOHNSON N.: Global goals for oral health 2020. Int. Dent J. 2003, 53, 285–288.
  2. ADAMOWICZ−KLEPALSKA B., WIERZBICKA M., STRUżYCKA I.: Założenia i cele zdrowia jamy ustnej w kraju na lata 2006 – 2020. Czas. Stomat. 2005, 58, 457–460.
  3. Narodowy Program Zdrowia na lata 2007–2015. Załącznik do uchwały Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 r.
  4. BANACH J.: Co z realizacją periodontologicznych celów zdrowia Światowej Organizacji Zdrowia do 2010 r. w Polsce? Dent. Med. Probl. 2002, 39, 9–12.
  5. WIERZBICKA M., KACZMAREK U.: Trend choroby próchnicowej u 12−letnich dzieci na podstawie badań monitoringowych stanu zdrowia jamy ustnej. Czy polskie dzieci mają szansę na osiągnięcie narodowego i europejskiego celu zdrowia jamy ustnej? Dent. Med. Probl. 2009, 46, 149–157.
  6. WIERZBICKA M., ADAMOWICZ−KLEPALSKA B., PIEKARCZYK J., PISULSKA−OTREBA A., SPIECHOWICZ E., ZIĘTEK M.: Narodowy program ochrony narządu żucia w okresie 1997–2001. Czas. Stomat. 1999, 52, 271–278.
  7. DOELLINGER R., GOŁBA−ŚWIDER M., GRZESIEWSKA K.: Ocena stanu uzębienia mlecznego i stałego oraz warunków zgryzowych u dzieci 6−letnich z woj. katowickiego i bielsko−bialskiego – badania porównawcze. Magazyn Stomat. 1998, 8, 4, 22–25.
  8. SKOMRO P., ZIEMBA Z.: Stan zgryzu i potrzeby w zakresie leczenia ortoodntycznego u dzieci jednej ze szkół podstawowych Szczecina. Czas. Stomat. 1998, 51, 277–281
  9. BIEDZIAK B., KURZAWSKI M., POSPIESZYŃSKA M.: Częstość występowania wad zgryzu u dzieci przedszkolnych w Poznaniu. Pozn. Stomat. 1998, 25, 177–184.
  10. KANTOR B., WARYCH B.: Analiza wad zgryzu i typu ząbkowania u dzieci 6–7−letnich z Lwówka Śląskiego. Magazyn Stomat. 2000, 10, 48–50.
  11. GRZYBOWSKA−SUBTELNA J., PISULSKA−OTRĘBA A.: Częstość występowania wad zgryzu u dzieci i młodzieży województwa opolskiego. Czas. Stomat. 2001, 54, 51–56.
  12. ZADURSKA M., PIEKARCZYK B., MARCZYŃSKA M., KOCHANEK A., MASZEWSKA M., RASAŁA A., ZAKRZEWSKA M.: Badania epidemiologiczne wad zgryzu i zaburzeń funkcji układu mięśniowo−stawowego u dzieci w wieku przedszkolnym. Przegl. Stomat. Wieku Rozw. 2001, 34, 11–13.
  13. MYŚLIWIEC L., BUCZKOWSKA−RADLIŃSKA J., TARHONI M., SZUMIGALSKA−KOZAK J.: Lecznicze potrzeby stomatologiczne u dzieci i młodzieży z województwa zachodniopomorskiego. Zdr. Publ. 2004, 114, 189–192.
  14. KAWALA B., BABIJCZUK T, CZEKAŃSKA A.: Występowanie dysfunkcji, parafunkcji i wad narządu żucia u dzieci w wieku przedszkolnym. Dent. Med. Probl. 2003, 40, 319–325.
  15. ŻYSKO−CHRIST D.: Ocena stanu jamy ustnej dzieci 7− 12− i 14−letnich w Szkole Podstawowej nr 2 w Grudziądzu. Magazyn Stomat. 2001, 11, 5, 24–28.
  16. TRUSZEL M., ROZTOCZYŃSKA A., BECKER K.: Stan uzębienia dzieci 8−letnich w Bielsku−Białej. Magazyn Stomat. 2002, 12, 7–8, 12–15.
  17. KAWALA B.: Zmiany w narządzie żucia nieleczonych ortodontycznie mieszkańców Dolnego Śląska w odległych i współczesnych klinicznych badaniach porównawczych [rozprawa habilitacyjna], Akademia Medyczna, Wrocław 2006.
  18. ONOSZKO M., WOJTASZEK−SłOMIŃSKA A., ROSNOWSKA−MAZURKIEWICZ A.: Występowanie wad zgryzu u 8− i 9−letnich dzieci z terenu Gdyni. Czas. Stomat. 2007, 60, 195–201.
  19. KOMOROWSKA A.: Relacje między potrzebą a zapotrzebowaniem na leczenie ortodontyczne. Ortod. Współ. 1999, 1, 5–10.
  20. JAŃCZUK Z.: Stan narządu żucia polskiej populacji. Nowa Stomat. 1997, 3, 45–49.
  21. SUSZCZEWICZ A, LISIECKA K.: Stan zgryzu populacji 12− i 18−latków w Polsce w 1995 roku. Przegl. Stomat. Wieku Rozw. 2001, 35–36, 20–23.
  22. GORDON A., JANICHA J., REMISZEWSKI A., WACIŃSKA−DRABIŃSKA M., TURSKA A., PERENDYK J.: Ocena warunków zgryzowych i stawów skroniowo−żuchwowych u dzieci 7− i 12−letnich – badania porównawcze. Przegl. Stomat. Wieku Rozw. 1995, 10, 2, 34–38.
  23. BORYSEWICZ−LEWICKA M., CHŁAPOWSKA J., KRUSZYŃSKA−ROSADA M., ŚNIATAŁA R.: Występowanie wad zgryzu u dzieci i młodzieży w wieku 12 i 18 lat województwa poznańskiego. Pozn. Stomat. 1995–1996, 129–135.
  24. EMERICH−POPLATEK K., ADAMOWICZ−KLEPALSKA B., KACZMARCZYK J., MARASZKIEWICZ−KULESZA M.: Stan zgryzu populacji w wieku rozwojowym z województwa gdańskiego. Czas. Stomat. 1999, 52, 301–306.
  25. ROJEK R., LISIECKA K., SUSZCZEWICZ A.: Stan zgryzu szczecińskich 12−latków na podstawie badań epidemiologicznych. Przegl. Stomat. Wieku Rozw. 2001, 35–36, 31–34.
  26. ZADURSKA M., PIEKARCZYK B., KOCHANEK A., MARCZYŃSKA M., MASZEWSKA M., RASAŁA A., ZAKRZEWSKA M.: Wady zgryzu i zaburzenia funkcji układu mięśniowo−stawowego u dzieci w wieku 10–13 lat. Ortop. Szczęk. Ortod. 2005, 2, 14–17.
  27. ROJEK R., LISIECKA K.: Analiza stanu zgryzu 12−latków w dawnym województwie szczecińskim w latach 1987–2003. Magazyn Stomat. 2009, 19, 1, 20–23.
  28. MIELNIK−BŁASZCZAK M., DUDZIK A., BOROWSKA M.: Ocena stanu narządu żucia u młodzieży w wieku 16, 17 i 18 lat. Przegl. Stomat. Wieku Rozw. 1993, 1–2, 39–41.
  29. MALEPSZY A., NOWAK−MALINOWSKA H., KACZMAREK U.: Wybrane parametry stanu zdrowia narządu żucia 18−letniej młodzieży województwa dolnośląskiego. Wrocł. Stomat. 2000, 38, 103–109.
© Wroclaw Medical University